اقسام وصیت نامه
اقسام وصیت عبارتند از:
۱- وصیت خود نوشته
۲- وصیت سری
۳- وصیت رسمی
۱- وصیت خود نوشته :
وصیت نامه خود نوشت سند عادی است . وارثان موصی و سایر کسانی که در مقابل آن قرار میگیرند میتوانند در اصالت سند تردید کنند . در این صورت، بر عهده موصی له است که انتساب وصیت نامه را به شخص موصی اثبات کند و در این راه تابع قواعد عمومی است .
در موردی که اصالت وصیت نامه محرز است و به درستی تاریخ آن احراز میشود، مدعی کسی است که تاریخ برخلاف ظاهر نادرست میداند و باید آن را در دادگاه ثابت نماید . در این دعوا، شهادت به تنهایی نمیتواند کافی باشد (ماده ۱۳۰۹قانون مدنی ) و مدعی باید، به استناد اقرار موصی یا اسناد دیگر، غلط بودن تاریخ را اثبات نماید .
۲- وصیت نامه رسمی
وصیت نامه رسمی، از بسیاری جهات بر وصیت نامه خود نوشته رجحان دارد :
نخست آنکه بی سوادان و کسانی هم که توانایی نوشتن ندارند میتوانند از آن استفاده کنند . دیگر اینکه، با ثبت وصیت نامه در دفتر اسناد رسمی، نگرانی ناشی از فقدان وصیت از بین میرود و اراده موصی از گزند حوادث مصون میماند . در مقام اجرای وصیت نیز موصی له نیاز به اثبات اصالت آن ندارد و در بسیاری از موارد رجوع به دادگاه ضرورت پیدا نمیکند، و کوتاهی در ارسال وصیت نامه به دادگاه از اعتبار آن نمیکاهد .
با وجود همه این مزایا تمایل موصی از پنهان نگاه داشتن وصیت و پرهیز از نقارهای خانوادگی و همچنین صرفه جویی در وقت و هزینه ثبت سند، باعث میشود که رغبت عمومی بر وصیت نامه خود نوشت بیشتر باشد و جزء بعضی از اغنیاء یا خبرگان حقوقی بدان عنایت نورزند .
۳- وصیت نامه سری
در قانون امور حسبی تعریف نشده است ولی، از جمع مواد ۲۷۹ و ۲۸۰ میتوان گفت : وصیت نامه سری، وصیتی است که توسط موصی امضاء و لاک مهر میشود و در اداره ثبت محل اقامت او یا محل دیگری که در آیین نامه وزارت دادگستری معین شده است، به امانت گذارده میشود، بنابراین وصیت نامه سری در واقع مخلوطی از وصیت نامه رسمی و خود نوشت است.
وصیت نامه سری بیشتر فواید وصیت نامه خود نوشت و رسمی را باهم دارد : چنانکه موصی میخواهد پنهان میماند و همه اشخاص؛ حتی کسانی که توانایی نوشتن را ندارند قادر به تنظیم آن هستند . برخلاف وصیت نامه خود نوشت، جزء کاغذهای خصوصی موصی باقی نمیماند و به اداره رسمی سپرده میشود و از حوادث و تزویرها مصون میماند .
با وجود این، در عمل کمتر از این نوع وصیت نامه استفاده میشود، زیرا دارای تشریفات پیچیدهای است که حوصله مردم عادی بیرون است . به همین جهت، آنان که مایلند وصیتشان پنهان بماند وصیت نامه خود نوشت را ترجیح میدهند و آن را نزد دوستی مورد اعتماد به امانت میسپارند، کسانی هم که میخواهند سند رسمی مصون از دسترسی داشته باشند، تنظیم وصیت نامه رسمی را انتخاب میکنند.
