حوادث گودبرداری‌ها
تیتر پشت تیتر و سرمقاله پشت سرمقاله از ناگواری‌های حاصل از بی احتیاطی، ناگواری‌هایی که آخرش فقط جای خالی همسایه به جا می‌ماند و تلی از آوار، آواری که تا همین چند دقیقه پیش خانه بود، خانه مرد همسایه و حالا چون یکی دلش خواست خانه‌اش را بلندتر کند و چند طبقه بالا برود، خانه همسایه را پایین آورده. کاش فقط آوار باشد، آپارتمانی که قرار است بالا برود و زمینش را حفر کرده‌اند چند قدم آن طرف تر گورستان خانوادگی برای بغل دستی به ارمغان آورده و همه را با هم یک جا مدفون کرده، زیر همان خانه‌ای که روزی سرپناهشان بود.
کودکی که مشغول بازیست، زن خانه داری که به روزمرگی می‌پردازد و مردی که خسته از کار آمده تا استراحتی کند، ناگهان زمین زیر پایشان می‌لرزد. نه اینکه زلزله باشد، چون فقط خانه آن‌هاست که تکان تکان می‌خورد و بعد فرو می‌ریزد. نجات پیدا کنند یا نکنند چند روزی خبر اصلی تلویزیون و روزنامه و سایت‌ها می‌شوند و کافی ست کمی زمان بگذرد و روزها سپری شود، دیگر کسی سراغشان را نمی‌گیرد که زخمی‌اند یا مرده و یا اگر هم خوب هستند سرپناهی دارند یا نه!
و مسکوت می‌شوند تا روزی که دوباره همشهری و یا هم وطن دیگری زیر آوار خانه‌اش دفن شود و باز "گود برداری غیر اصولی" سر زبان‌ها بیفتد برای مدتی. "گود برداری غیراصولی" چندی ست از آشنایان ایرانیان شده، آشنایی ناخوشایند که هیچ کس از تکرار این واژه حس خوبی ندارد، چون می‌داند در پس همین دو کلمه، زحمت یک عمر خانواده‌ای و یا جان اعضای آن به تاراج رفته است و مثل هر فاجعه دیگری که رخ می‌دهد باز تقصیر را به گردن دیگری انداختن داغ می‌شود، یکی می‌گوید دنبال مالکش بگردید و دیگری مهندس ناظر را خطا کار می‌داند. بعضی پیمانکار را با چشم بد نگاه می‌کنند و هیچ کس هم نمی‌گوید شهرداری و نظام مهندسی بی تقصیر هستند، چون نظارت بر عهده آن‌ها بود. چرا هیچ وقت باور نمی‌کنیم یک دست صدا ندارد؟ چرا باور نمی‌کنیم مقصر یک نفر نیست و باید همه دست به هم بدهیم تا از خاطر همه پاک شود این کلمه ناخوشایند آهای آقای مالک! شما لطفاً وقتی تصمیم می‌گیری خانه ویلایی‌ات را برج کنی فکر آدم‌های آن طرف دیوارت هم باش. بچه دارند، زحمت کشیده‌اند پای این خانه. آقای پیمانکار! بدون مهندس ناظر دست به هیچ کاری نزن، دور زدن مهندس ناظر یعنی دور زدن جان انسان‌های بی گناه، یعنی ساخت و ساز روی خرابه‌های زندگی آدمی دیگر آقایان نظام مهندسی نظارت کنید لطفاً، گشت بگذارید و مرتب ساختمان‌هایی که بالا می‌روند را کنترل کنید. مبادا مهندس ناظر وجود خارجی نداشته باشد و سر و تهش را با یک امضا به هم آورده باشند. شهرداری شما هم بی مسئولیت نیستی! اجازه ساخت و ساز اگر نمی‌دهی راه دور زدن قوانین را هم باز نگذار. با پرداخت جریمه همه چیز درست نمی‌شود، جان انسان‌ها را که نمی‌شود با اسکناس عوض کرد. باز به موضوعی پرداختیم و کلی حرف زدیم و پای این مسئول و آن مسئول را وسط کشیدیم که فکری برای جان مردم کنیم، کاش این حرف‌ها برای مدتی نقل دهان نشود و باز به فراموشی‌ها بپیوندد، کاش این بار به جای حرف زدن کار کنیم. کرمانشاه هم با گودبرداری غیر اصولی غریبه نیست و هر از گاهی خبری از تخریب خانه‌ای می‌رسد که ساخت و ساز غیر اصولی باعثش بوده. رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه معتقد است در کرمانشاه هر سال بیش از 30 نفر در اثر گودبرداری غیر اصولی جان خود را از دست می‌دهند. دکتر محمدرضا حبیبی گفت: بیش از 80 درصد گود برداری‌های غیر اصولی در ساخت و سازهای غیر مجازی رخ می‌دهد که بدون مجوز شهرداری و ارجاع به نظام مهندسی انجام شده‌اند و مهندس مجری و یا ناظر سر پروژه حاضر نبوده است. وی ادامه داد: موقع گودبرداری باید به شیوه‌ای عمل کرد که تعادل خاک بر هم نخورد، زیرا مهم‌ترین عاملی که موجب ریزش ساختمان‌های مجاور می‌شود عدم تعادل خاک و عدم جایگزینی مناسب آن است.
حبیبی با تاکید بر اینکه گودبرداری باید بدون عجله و در زمان مناسب صورت گیرد، یاد آور شد: به دلیل بالا بودن هزینه ماشین آلات گودبرداری، گاهی پیمانکار مجبور است در زمانی معین گودبرداری را به پایان برساند که این عامل نیز موجب ریزش خاک خواهد شد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه در ادامه در خصوص راهکارهای پیشگیری از گودبرداری غیر اصولی، اظهار داشت: کارفرما باید عمل گود برداری را با اطلاع ناظر و با حضور وی انجام دهد تا مسائل فنی گودبرداری اصولی رعایت شود. به گفته این مقام مسئول در برخی موارد نیز مهندسین ناظر دانش فنی مناسبی ندارند و یا از بار روانی و حقوقی گودبرداری‌های غیرمجاز بی اطلاع هستند.
حبیبی نظارت بر نحوه اجرای پروژه‌ها را از وظایف اصلی سازمان نظام مهندسی دانست و افزود: اکیپ‌های مجری سازمان بر ساخت و سازهایی که صورت می‌گیرد نظارت دارند و در صورت مشاهده تخلف تذکرات لازم داده خواهد شد. به گفته وی در موارد شدید تخلف، پرونده به شورای انتظامی ارجاع خواهد شد و بر اساس نوع تخلف برخورد لازم صورت می‌گیرد.
وی با بیان اینکه باید فرهنگ لازم برای مقابله با گودبرداری غیر اصولی بین مردم جا بیفتد، خاطرنشان کرد: در ساخت و سازهایی که بدون مجوز و به صورت غیر اصولی صورت می‌گیرد، مسئولیت اصلی به عهده مالک است. رئیس سازمان نظام مهندسی استان کرمانشاه تصریح کرد: سال آینده شاهد شرایط بهتری از نظر نحوه نظارت بر ساخت و سازها خواهیم بود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی تاکید کرد: شهرداری‌های استان می‌بایست از صدور پایان کار برای واحدهایی که مقررات ملی ساختمان را رعایت نکرده‌اند، خودداری کنند.
محمدحسن واحدی با اشاره به لزوم رعایت ضوابط ایمنی و گود برداری‌های اصولی در جمع خبرنگاران تصریح کرد: شهرداری‌ها همچنین می‌بایست بر رعایت این مهم در اجرای پروژه‌های شهری، تاکید و نظارت کنند.
وی اظهار کرد: بر اساس ضوابط فصل پنج قانون برنامه پنجم توسعه، شهرداری‌ها می‌بایست در پروانه‌های ساختمانی عبارت رعایت مقررات ملی ساختمان الزامی و عدم رعایت آن مانع صدور پایان کار است را درج کنند.
واحدی تاکید کرد: شهرداری‌های سراسر استان، بایستی علاوه بر مبادرت به تصریح مجدد لزوم رعایت مبحث 19 مقررات ملی ساختمان مبنی بر صرفه جویی مصرف انرژی در پروانه‌های ساختمانی، بر اساس قوانین با متخلفان برخورد کنند.
وی در ادامه، بر لزوم توجه ویژه شهرداری‌ها به رعایت ضوابط ایمنی در تأمین تهویه مناسب ساختمان همزمان با استفاده از وسایل گرمایشی گازسوز، در راستای پیشگیری از مخاطرات و حوادث ناگوار ناشی از مسمومیت شهروندان با گاز منواکسید کربن، تاکید کرد:
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی از شهرداران سراسر استان خواست تا با همکاری شرکت گاز، نسبت به فرهنگ سازی و آموزش و اطلاع رسانی شهروندان در این باره اقدام کنند.