منوی اصلی

ارزیابی املاک و تعیین قیمت اموال، امور ثبتی و نقشه برداری
مقالات
دسته بندی مطالب

فهرست مطلب

 قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن


-آیین نامه قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن
-اصلاح آیین نامه قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن

قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن - مصوب 1358.4.5
مقدمه - از آن جا كه طبق موازین اسلام زمین موات ملك كسی شناخته نمی‌شود در اختیار دولت اسلامی است و اسناد مالكیتی كه در رژیم سابق نسبت به زمین‌های موات در داخل محدوده شهری یا خارج آن صادر شده بر خلاف موازین اسلام و مصلحت مردم بوده است. قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن به شرح زیر تصویب می‌شود


قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن - مصوب 1358.4.5
ماده 1 - دولت مكلف است در داخل محدود قانونی (25ساله) شهرها در نقاطی كه محدود قانونی وجود دارد و در سایر شهرها در محدودهای كه از طرف وزارت مسكن و شهرسازی تعیین و اعلام خواهد شد. به تدریج و با رعایت طرح تفصیلی شهر در هر منطقه به كسانی كه طبق موازین رژیم سابق مالک این گونه اراضی شناخته می‌شدند اعلام نماید تا ظرف مدت معینی نسبت به عمران و آبادی این گونه اراضی اقدام كنند. چنانچه در مهلت مقرر اقدام لازم به عمل نیاورند هیچ‌گونه اولویتی برای آنها منظور نخواهد شد و بلاعوض به تصرف دولت در خواهد آمد.
تبصره - دولت برای كسانی كه یك قطعه زمین كوچك برای سكونت شخصی خود تهیه کرده‌اند و فاقد خانه مسكونی می‌باشند حداقل سه سال مهلت خواهد داد تا بتوانند به عمران زمین خود بپردازند.
ماده 2 - دولت باید زمین‌های تفكیك نشده‌ای را كه به ترتیب مقرر در این قانون به تصرف خویش در می‌آورد تفكیك كند و بر اساس طرح تفصیلی منطقه مربوطه در اختیار متقاضیان برای احداث ساختمان و مسكن قرار دهد.
ماده 3 - نحوه اعلام به كسانی كه در رژیم سابق مالك این گونه اراضی شناخته می‌شد و تشخیص موات بودن و عمران و آبادی و شرایط واگذاری اراضی مذكور و تعیین مساحت زمین‌های مذكور در تبصره ماده یك در هر منطقه و سایر مسائل اجرایی این قانون مطابق آیین نامه‌ای خواهد بود که وزارت مسكن و شهرسازی تهیه می‌کند و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده 4 - وزارت مسكن و شهرسازی مأمور اجرای این قانون است.

آیین نامه قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن - 1358.05.22
>>پی نوشت: به قانون اراضی شهری مصوب 60.12.27 و آیین نامه اجرایی قانون اراضی شهری مصوب 61.3.30 مراجعه شود<<


هیأت وزیران دولت موقت جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 58.5.22 بنا به پیشنهاد وزارت مسكن و شهرسازی آیین‌نامه قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن را به شرح زیر تصویب نمودند:

فصل اول - نحوه اعلام به مالكین
ماده 1 - وزارت مسكن و شهرسازی مكلف است به مالكین اراضی مشمول تبصره ذیل ماده یك قانون مالكیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن مصوب 58.4.5 شورای انقلاب اسلامی از طریق جراید كثیرالانتشار و سایر رسانه‌های گروهی اعلام نماید كه ظرف مهلت‌های تعیین شده در ماده 6 این آیین‌نامه نسبت به عمران و آبادی اراضی خود با رعایت ضوابط این آیین‌نامه اقدام نمایند و گر نه پس از انقضای مهلت مقرر و عدم اقدام نسبت به عمران و آبادی، زمین بلاعوض به تصرف دولت در خواهد آمد

فصل دوم - مقررات تشخیص اراضی موات و عمران و آبادی
ماده 2 - زمین موات از نظر این قانون زمینی است كه معطل مانده و عمران و آبادی در آن به عمل نیامده باشد، عمران و آبادی قابل قبول به شرح زیراست.
2 - 1 - زمین قبلاً به صورت خانه بوده و در سند مالكیت قید شده باشد.
2 - 2 - هر گاه در زمین قبلاً ساختمانی بوده و بعداً خراب شده و فعلاً بقایای آن مشهود باشد و در این صورت معادل 4 برابر مساحت زیربنای ساختمان مخروبه، احیاء شده محسوب می‌گردد.
2 - 3 - اراضی زیر كشت محصولات زراعی و باغ‌های گل كه لااقل (4).(3) مساحت زمین آن زیر كشت باشد.
2 - 4 - باغ مشجر اعم از مثمر و غیر مثمر كه در هر صد متر مربع 6 - اصله درخت سه ساله كاشته شده باشد. مشروط بر این كه با در نظر گرفتن خیابان بندی و تأسیسات مورد نیاز باغ لااقل (4).(3) از مساحت زمین مشجر باشد.
2 - 5 - نوع استفاده از اراضی و باغات مذكور در بندهای 2 - 3 و 2 - 4 تغییر ناپذیر است ولی صاحبان این اراضی و باغات می‌توانند با رعایت مقررات شهرداری محل برای سكونت شخصی و یا رفع نیازمندی‌های زراعی و باغداری یك دستگاه ساختمان كه مساحت زیر بنای آن از 250 متر مربع تجاوز ننماید احداث نمایند.
2 - 6 - در صورتی كه در زمین ساختمان احداث شده باشد، لااقل یك طبقه آن كامل مسقف و قابل بهره برداری بوده و مجموع مساحت زیر بنای آن از (4).(1) مساحت كل زمین كمتر نباشد.
2 - 7 - در مورد پارکینگ‌ها - اتوشویی‌ها - تعمیرگاه‌ها و تأسیسات مشابه عمران آن تابع ضوابط طرح جامع بوده و در شهرهایی كه ضوابطی موجود نباشد شهرداری‌ها ضوابط آن را تعیین خواهند نمود. و چنانچه تأسیساتی كه در گذشته به وجود آمده است دارای پروانه كسب بوده و یا دائر باشند احیاء شده محسوب می‌شود.
2 - 8 - هر گاه اعیانی استخر شنا یا ورزشگاه باشد در این صورت مساحتی معادل حداكثر 8 برابر سطح زیر بنا احیاء شده محسوب می‌شود.
2 - 9 - اراضی مشمول بندهای 2 - 9 و 2 - 8 غیر قبال تفكیك بوده و نوع استفاده از آنها تغییر ناپذیر است. ولی مالكین آن می‌توانند طبق ضوابط شهرداری‌ها نسبت به تكمیل و مرمت آنها اقدام نمایند.*
*>>پاورقی: به موجب اصلاح بند 9 ماده 2 آیین‌نامه قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن مصوب 58.6.12 مندرج در صفحه175 این مجموعه، عبارت "اراضی مشمول بندهای 2 - 9 - و 2 - 8 غیر قابل..." به عبارت "اراضی مشمول بندهای 2 - 7 و 2 - 8 غیر قابل" اصلاح شده است.<<
ماده 3 - كسانی كه اراضی آنها مشمول تبصره ذیل (ماده یك) قانون اصلاح قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن مصوب58.4.28 شورای انقلاب اسلامی می‌باشد و در پروانه ساختمانی آنها مدت معین نشده باشد مكلفند ظرف 3 ماه از تاریخ انتشار این آیین‌نامه به دستگاه‌های ذیربط مراجعه و تاریخ متناسبی را كه برای عمران اراضی آنها وسیله دستگاه‌های مذكور معین می‌شود رعایت نمایند.
ماده 4 - كسانی كه تا قبل از تاریخ تصویب قانون اصلاح قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن برای عمران زمین خود پروانه دریافت نموده و كار را نیز شروع نموده باشند مكلفند نسبت به عمران زمین خود طبق ضوابط این آیین‌نامه در مدت قید شده، در پروانه ساختمان اقدام نمایند و چنانچه در پروانه ساختمانی آنها مدت معین نشده باشد باید به شهرداری‌ها مراجعه و تاریخ متناسبی را كه برای عمران اراضی آنها معین می‌شود رعایت نمایند.

فصل سوم- اراضی مشمول تبصره ماده یك قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن
ماده 5 - مساحت یك قطعه زمین كوچك در تبصره فوق‌الذکر برای شهرهایی كه مطابق سرشماری سال 1355 بیش از دویست هزار نفر جمعیت دارند 1000 متر مربع و برای شهرهایی كه كمتر از 200 هزار نفر جمعیت دارند 1500 متر مربع خواهد بود.
تبصره 1 - هر گاه قطعه كوچك بیش از مساحت پیش‌بینی شده در ماده 5 بوده و مازاد به صورت یك قطعه مستقل قابل تفكیك و استفاده نباشد در این صورت مساحت اضافی جزو قطعه محسوب است.
تبصره 2 - مراد از مالكیت خانه مسكونی مندرج در تبصره ذیل ماده 1 قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن، مالكیت 6 دانگ اعیانی واحد مسكونی می‌باشد.
ماده 6 - مهلت مقرر برای عمران زمین‌های كوچك موضوع تبصره 1 قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن به شرح زیر تعیین می‌گردد.*
*>>پاورقی: مطابق آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 248 این مجموعه، بندهای 1 و 2 و 3 ماده 6اصلاح شده‌اند.<<
6 - 1 - در شهرهایی كه برابر سرشماری سال 1355 كمتر از 50 هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست صدور پروانه 6 سال می‌باشد.
6 - 2 - در شهرهایی كه برابر سرشماری سال 1355 بیش از 50 هزار نفر كمتر از 200 هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست صدور پروانه 5 سال می‌باشد.
6 - 3 - در شهرهایی كه برابر سرشماری سال 1355 بیش از 200 هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست صدور پروانه 4 سال می‌باشد.
ماده 7 - كسانی كه در تاریخ تصویب قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن مصوب 58.4.5 شورای انقلاب اسلامی صاحب یک واحد مسكونی بوده ولی در رهن بانك وام دهنده در مقابل وام مسكن می‌باشد از نظر این آیین‌نامه مالك شناخته نشده و از مزایای تبصره ماده یک قانون برخوردار می‌شوند**.
**>>پاورقی: این ماده به موجب ماده 7 اصلاحی مصوب 58.10.5 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 236 این مجموعه اصلاح شده است.<<
ماده 8 - اشخاص مشمول تبصره ماده یك قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن در صورتی كه مشاعاً مالك زمینی باشند هر یک از آنها می‌توانند در سهم خود از مزایای قانونی مندرج در این فصل استفاده كنند.



فصل چهارم - تعیین تكلیف اراضی موات
ماده 9 - مالكین اراضی موضوع ماده 2 این آیین‌نامه كه زمین خود را مشمول یك یا چند بند ماده مزبور میدانند مكلفند ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب این آیین‌نامه به محل‌هایی كه وزارت مسكن و شهرسازی تعیین می‌کنند مراجعه نمایند و با تسلیم فتوكپی سند مالكیت زمین و كروكی مربوط تقاضای صدور گواهی مبنی بر موات نبودن زمین خود دریافت دارند.
ماده 10 - افرادی كه بر اساس این قانون خود را مشمول تبصره ذیل ماده یك قانون میدانند باید ظرف مدت 3 ماه از تاریخ تصویب این آیین نامه درخواست خود را منضم به فتوكپی سند مالكیت زمین با كروكی مربوط به محل‌هایی كه وزارت مسكن و شهرسازی تعیین نموده مراجعه و گواهی لازم دریافت نمایند***.
***>>پاورقی: این ماده به موجب ماده 10 آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعه اصلاح شده همچنین مطابق مصوبه 58.11.13 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 263 این مجموعه 3 تبصره به این ماده الحاق گردیده است.<<
ماده 11 - اراضی موات متعلق به وزارتخانه ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و مؤسساتی كه شمول حكم مستلزم ذكر نام آنها است نیز در اختیار وزارت مسكن و شهرسازی قرار خواهد گرفت.
تبصره - موقوفات عام كه اسناد مالكیت وقف نامه‌های آنها حاكی از عمران و آبادی در آن باشد احیاء شده محسوب می‌گردد. ولی در هر حال مشمول بند 2 - 5 - این آیین‌نامه خواهد بود و اگر ضروری باشد از این گونه اراضی استفاده‌ای غیر از آنچه در وقف نامه ذكر شده است بشود موافقت هیأت وزیران الزامی است.
ماده 12 - مراد از محدوده قانونی (25 ساله) مذكور در ماده یك قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن محدودهای است كه بر طبق ضوابطی كه از طرف وزارت مسكن و شهرسازی تهیه می‌شود تعیین شده باشد.
ماده 13 - شهرداری‌ها در موقع صدور پروانه ساختمان برای كسانی كه طبق تبصره ذیل ماده یك قانون می‌خواهند اقدام به عمران نمایند موظف می‌باشند تعهد لازم را از متقاضی اخذ نمایند تا چنانچه بعداً ثابت شود كه واجد شرایط مندرج در تبصره ذیل ماده یك قانون نبوده، تصرف او بر روی زمین تصرف غیر قانونی در تعرض به اموال عمومی تلقی می‌شود و طبق مقررات مربوطه با او رفتار خواهد شد.
ماده 14 - هر گاه شهرداری‌ها به علت ضوابط و مقررات طرح جامع و یا به علل دیگر نتوانند برای متقاضیان پروانه صادر نمایند. وزارت مسكن و شهرسازی باید با درخواست شهرداری‌ها معادل زمین این‌گونه اشخاص از نزدیک‌ترین زمین‌هایی كه به مالكیت دولت درآمده است به آنها واگذار نماید*.
*>>پاورقی: این ماده به موجب ماده 14 آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعه اصلاح شده است.<<
ماده 15 - در مورد زمین‌هایی كه طبق قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن و قانون اصلاحی آن به تصرف دولت درآمده است.اعلام وزارت مسكن و شهرسازی برای ابطال اسناد مالكیت و تفكیك آنها و صدور پروانه ساختمانی كافی است و سازمان ثبت اسناد و املاك و شهرداری‌ها مكلف به انجام درخواست وزارت مسكن و شهرسازی خواهند بود.

فصل پنجم - نحوه واگذاری اراضی
ماده 16 - زمین‌هایی كه در داخل محدوده‌های خدماتی شهری به تصرف دولت در می‌آید باید مجاناً برای نیازمندی‌های عمومی شهر اختصاص یابد و در صورتی كه زمین با تشخیص شهرداری محل و تصویب مقامات ذیصلاح شهر مازاد بر نیازمندی‌های عمومی شهر باشد وزارت مسكن و شهرسازی نسبت به واگذاری این گونه زمین‌ها به متقاضیان اقدام خواهد نمود.
ماده 17 - اراضی خارج از محدوده خدماتی شهرها كه در داخل محدوده قانونی است باید از طرف وزارت مسكن و شهرسازی آماده و بر اساس طرح‌های تفصیلی تفكیك شده و زمین‌هایی كه برای نیازمندی‌های عمومی شهر اختصاص یافته مجاناً در اختیار مؤسسات ذیصلاح دولتی قرار گیرد و زمین‌هایی كه به بخش خدماتی خصوصی واگذار می‌شود باید با نظر شهرداری و تصویب مقامات ذیصلاح شهر برای عمران فروخته شود.
ماده 18 - زمین‌هایی كه برای واحدهای مسكونی تك واحدی آماده سازی و تفكیك شده با رعایت اولویت‌های زیر در صورتی كه تعداد متقاضی واجد شرایط بیش از قطعات مورد معامله باشد از طریق قرعه‌کشی به متقاضیان فروخته خواهد شد.
18 - 1 - متقاضی خود و فرزندان تحت تكفل او فاقد واحد مسكونی باشند.*
*>>پاورقی: این بند به موجب آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعه اصلاح شده است.<<
18 - 2 - تاریخ سكونت و اشتغال در محل مورد تقاضا نباید بعد از فروردین سال 1353 باشد و كسانی كه مدت بیشتری در محل مورد تقاضا سکونت داشته باشند اولویت خواهند داشت.**
**>>پاورقی: مطابق مصوبه 59.2.13 شورای انقلاب اسلام در صفحه 287 این مجموعه تبصره‌ای به بند 2 ماده 18 اضافه شده است.<<
18 - 3 - متقاضی باید امكانات مالی لازم برای ساختمان را تأمین كرده باشد.
ماده 19 - وزارت مسكن و شهرسازی، قیمت زمین‌های آماده شده را بر اساس هزینه متوسط تأسیسات زیربنایی و درصدی بابت سایر هزینه‌های بالاسری آنها و با رعایت نحوه استفاده از مین تعیین و به متقاضیان واجد شرایط واگذار خواهد كرد. جزییات ضوابط و شرایط واگذاری اراضی در هر منطقه را وزارت مسكن و شهرسازی با همكاری شهرداری محل تعیین و به اطلاع عموم خواهد رسانید.
ماده 20 - در زمین‌هایی كه ساختمان بیش از یك واحد مجاز می‌باشد (آپارتمان سازی) متقاضیان احداث آپارتمان می‌توانند به صورت گروهی با وکالت رسمی یك نفر با رعایت طرح جامع و تفضیلی شهر و مفاد ماده 18 این آیین‌نامه نسبت به احداث ساختمان اقدام نمایند.
ماده 21 - شرکت‌های رسمی تأمین مسكن كه شرایط و صلاحیت آنها طبق ضوابطی باشد كه از طرف وزارت مسكن و شهرسازی تعیین شده است می‌توانند درخواست زمین نموده و اقدام به احداث آپارتمان و یا خانه تك واحدی نموده و طبق قیمتی كه بیش از قیمتی كه وزارت مسكن و شهرسازی تعیین می‌کند نباشد نسبت به فروش آنها اقدام نمایند***.
***>>پاورقی: مطابق آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعه تبصره‌ای به ماده 21اضافه شده است.<<
ماده 22 - واگذار قطعی زمین موقعی انجام خواهد گرفت كه گواهی پایان عملیات ساختمانی از طریق مراجع ذیصلاح صادر شده باشد.
ماده 23 - تاریخ اجرای این آیین‌نامه توسط وزارت مسكن و شهرسازی در هر شهر تعیین و اعلام خواهد شد.

اصلاح آیین نامه قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن
«12/10/1358»
شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 1358.10.12 بنا به پیشنهاد شماره 1.12446 مورخ 58.10.12 وزارت مسكن و شهرسازی،مراتب زیر را به عنوان اصلاحیه آیین‌نامه قانون لغو مالكیت اراضی موات شهری و كیفیت عمران آن تصویب نمودند:

ماده 10 ـ افرادی كه بر اساس این قانون خود را مشمول تبصره ذیل ماده یك قانون میدانند باید ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این آیین‌نامه درخواست خود را منضم به فتوكپی سند مالكیت زمین و كروكی مربوط به محل‌هایی كه وزارت مسكن و شهرسازی تعیین نموده تسلیم و گواهی لازم دریافت نمایند تفكیك این گونه اراضی ممنوع است. در صورت عدم مراجعه در مهلت مقرر و عدم صدور گواهی زمین به تصرف دولت در می‌آید.

ماده 14 ـ هر گاه شهردارهای به علت ضوابط و مقررات طرح جامع و تفصیلی و یا به علل دیگر نتوانند برای متقاضیان پروانه صادر نمایند وزارت مسكن و شهرسازی باید به درخواست شهرداری‌ها یك قطعه زمین در حد نصاب تفكیك مجاز شهرداری‌ها از زمین‌هایی كه به تصرف دولت درآمده به مالکین واجد شرایط به طور رایگان ضمن انتقال سند مالكیت زمینی كه در طرح قرار می‌گیرد به نام وزارت مسكن و شهرسازی واگذار نماید.

بند 18 ـ 1 ماده 18 ـ متقاضی و افراد تحت تكفل او فاقد واحد مسكونی و زمین باشند.

ماده 21- تبصره ـ شرکت‌های تعاونی مسكن و كارخانجات و کارگاه‌های تولیدی كه تعهد نمایند در زمین مورد واگذاری برای اعضاء و كاركنان خود طبق ضوابط وزارت مسكن و شهرسازی خانه‌سازی نموده و به آنها واگذار نمایند مشمول مفاد ماده 21 خواهند بود.

ماده 6: 6 ـ 1 ـ در شهرهایی كه برابر سرشماری سال 1355 كمتر از پنجاه هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست گواهی مهلت عمران 6 سال می‌باشد.

ماده 6:6 ـ 2 ـ در شهرهایی كه برابر سرشماری سال 1355 بیش از پنجاه هزار نفر و كمتر از دویست هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست گواهی مهلت عمران 5 سال می‌باشد
ماده 6:6 ـ 3 ـ در شهرهایی كه برابر سرشماری سال 1355 بیش از دویست هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست گواهی مهلت عمران 4 سال می‌باشد.